afb. Tony Zeeuwe, 2004
Al ruim acht eeuwen is den Bosch een handelsstad. Dit handeldrijven gebeurde niet alleen op de Markt, maar vooral het scheepvaartverkeer was van groot belang. Vanuit de Bossche Haven voeren schepen in de middeleeuwen naar de Maas om er te vissen, naar Keulen om er wijn te halen en naar de Oostzee om er hout en haring voor de Bossche markt te verkrijgen. Bossche producten werden vanuit deze Haven naar elders vervoerd. Zoals de bekende metaalwaren (messen en spelden) en lakense stoffen. De Bossche ambachtslieden vervoerden hun producten ondermeer naar belangrijke andere handelssteden als Bergen op Zoom en Antwerpen. Het is dus altijd druk geweest op in de Bossche Haven. Zeker vanaf de tweede helft van de veertiende eeuw. Maar het aantal schepen was niet altijd even hoog. Bloeiperioden werden afgewisseld met tijden waarop het niet al te best ging. Zo heeft de aanleg van de Zuid-Willemsvaart in het begin van de negentiende eeuw voor een terugval van activiteiten in de Haven gezorgd: producten van schepen werden niet meer uitgeladen en overgeladen in karren, maar deze boten voeren dóór de hertogstad en velen raakten daardoor werkeloos. Tot aan de negentiende eeuw kwamen toch nog dagelijks vele schepen in de Haven. Toen verdrongen stoomboten langzamerhand de vele zeilschepen. Op de kades lagen vele goederen in tonnen en pakken opgeslagen en de mankracht was inmiddels vervangen door hijskranen: zowel op de Handelskade als vooraan in de Haven was een dergelijk hijswerktuig aanwezig. In de eerste jaren van deze eeuw begon de Gruyter met de bouw van haar fabriekencomplex aan de Smalle Haven. Langzamerhand werd het gehele bouwblok tussen de Haven, Bokhovenstraatje en Orthenstraat in bezit genomen door deze grootgrutter. In 1935 moest men voor uitbreidingen zelfs uitwijken naar nieuwe industrieterreinen achter de Veemarkt, nu Brabanthallen. Maar ook De Gruyter is inmiddels na driekwart eeuw verdwenen uit de Bossche binnenstad; het hele bedrijf bestaat niet meer. Aan het eind van de jaren zeventig sloot de fabriek haar poorten en in 1980 werd Fabriek 1, het 'gele gevaar' gesloopt. In de plaats daarvan verscheen er een nieuw bouwblok met winkels, woningen en een parkeergarage. Het zorgde ervoor dat dit stadsbeeld voor de derde keer in een eeuw drastisch gewijzigd werd. Het scheepvaartverkeer is sterk teruggelopen sinds de Tweede Wereldoorlog. Aanvankelijk werd alleen De Gruyter nog door middel van boten bevoorraad. Maar ook dat is voorbij. Nu komen er in de lente- en zomermaanden 'toeristische passanten' met hun schepen naar de Haven. Enkele oude boten zijn er permanent aanwezig. En eens in de twee jaar zorgt Maritiem ervoor dat de hele Haven weer feestelijk gevuld wordt met tientallen schepen. Voor de rest is er geen boot meer te bekennen en is het water leeg. |
1975 |
RedactieRestauratie 'haven' Binnendieze gestartBrabants Dagblad vrijdag 26 september 1975 |
|
1976 |
RedactieWethouder positief over plannen. Schippers willen Dieze opfleurenHet Gewest donderdag 14 oktober 1976 (foto) |
|
1998 |
Henny MolhuysenVerdwenen stadsbeelden : Van een drukke haven naar het lege waterBrabants Dagblad donderdag 22 januari 1998 |
|
2017 |
Werk aan muur half ‘onder water’Half boven, half ‘onder’ het water doet Hans van Eert zijn werk. Op de waterlijn in de Binnenhaven brengt hij een natuurstenen rand aan, om te voorkomen dat het metselwerk verder uitslijt.
Bart Gotink | Brabants Dagblad zaterdag 14 januari 2017 | Regio 2
|
1498 |
Kapittel 19. Zijn uitgaven voor graafwerken aan huurlingen of arbeiders die in daghuur de Dieze uitgegraven hebben van de Vischmarkt bij de kraan tot aan den stads Boom.
R.A. van Zuijlen, Inventaris der Archieven van de Stad
|
|
1610 |
Kapittel 15. De Haven van de Korenbrug tot aan den Boom uitgebaggerd.
R.A. van Zuijlen, Inventaris der Archieven van de Stad
|
|
1610 |
Kapittel 20. • Oproeping van hen die aan de haven wilden werken. • Verbod om werktuigen, deelen of planken van het baggerwerk in de haven weg te halen.
R.A. van Zuijlen, Inventaris der Archieven van de Stad
|
|
1611 |
Kapittel 18. De Kapitein Mathijs Janssen, Adjudant van den Wachtmeester, met de waarneming van het Havenmeesterschap belast.
R.A. van Zuijlen, Inventaris der Archieven van de Stad
|
|
1633 |
Kapittel 28. • De westzijde der havenkade van den boom tot aan de koorenbrug, bij de vischbrug uitgezonderd, beschoeid. • De havenkade aan de oostzijde van den boom tot aan de vischbrug beschoeid, met uitzondering van het vak tusschen het veeregat (de kalkbrug) en de bokhovensche straat. • Een nieuwe muur aan de havenkade, van het veergat tot aan de bokhovensche straat gemaakt. • Buitenwerken aan de beschoeijing en het herstel des havenmuurs, van den boom tot aan de vischbrug.
R.A. van Zuijlen, Inventaris der Archieven van de Stad
|
|
1634 |
Kapittel 27. • Betaling van den laatsten termijn voor de haven beschoeijing aan de westzijde en oostzijde der kaden, en voor de nieuwe kade van de kalkbrug tot aan de Bokhovensche straat. • Buitengewone werken tot het verdiepen der haven. • Betaling van buitengewone werken aan de nieuwe kade.
R.A. van Zuijlen, Inventaris der Archieven van de Stad
|
|
1637 |
Kapittel 15. Aankoop van blaauwe deksteenen voor de havenmuren, en van witte hardsteen voor de militaire wachten.
R.A. van Zuijlen, Inventaris der Archieven van de Stad
|